Retinoid (hay vitamin A) với các phái sinh retinol, tretinoin... được sử dụng để điều trị nhiều vấn đề về da. Tuy nhiên nếu không sử dụng đúng cách có thể gây nhiều kích ứng: ngứa, đỏ da, bong da, khô da…. Sau đây là một số lời khuyên có thể hữu ích và giảm thiểu nguy cơ kích ứng.

Bắt đầu chậm

Hầu hết mọi người chỉ sử dụng đơn giản bôi retinoid ngoài da vào buổi tối. Tuy nhiên, cách tốt nhất để dùng retinoid là thoa chúng thật ít trong vài tuần đầu tiên và sau đó từ từ tăng dần.

Với lần đầu sử dụng retinoid, nên bôi 3 ngày/ lần trong 1-2 tuần đầu tiên. Sau khi làn da thích nghi với sản phẩm mới tăng số lần sử dụng, dần dần có thể chuyển sang sử dụng hằng ngày.

Cách này sẽ giúp làn da từ từ điều chỉnh để phù hợp với sản phẩm và giúp làm giảm sự kích ứng từ việc sử dụng retinoid. 

Nên chọn loại retinoid yếu để thích nghi, sau đó có thể chọn loại mạnh hơn nếu cần thiết. Những loại yếu hơn không có nghĩa là không có hiệu quả mà thời gian phát huy hiệu lực có thể lâu hơn.

Thứ tự từ yếu tới mạnh của một số retinoids thông dụng:

Retinyl Pamitate -> Retinol -> Retinaldehyde -> Tretinoin

Chỉ dùng lượng bằng hạt đậu với người mới bắt đầu

Sử dụng sản phẩm nhiều hơn sẽ không giúp hoạt chất hoạt động nhanh hơn mà chỉ góp phần gây kích ứng da nhiều hơn. 

Cho lượng sản phẩm bằng hạt đậu vào đầu ngón tay trỏ và thoa đều trên mặt. Cần đảm bảo toàn mặt đều được phủ đều một lớp mỏng sản phẩm. 

Vùng mắt là vùng nhạy cảm hơn nhưng vẫn có thể sử dụng retinoid dưới vùng mắt để làm giảm nếp nhăn ở đó. Trong lần đầu tiên bắt đầu sử dụng retinoid dưới mắt, có thể vết nhăn sẽ hiện rõ hơn, tuy nhiên nếp nhăn sẽ  cải thiện sau một thời gian. Nếu mắt quá nhạy cảm với retinoid, không nên sử dụng gần mắt.

Retinoid cũng có thể được bôi trên cổ hoặc tay. Nếu sử dụng retinoid trong các khu vực này, cần chắc chắn dùng kem chống nắng vì retinoid làm cho nhạy cảm hơn với ánh nắng.

*Trong các trường hợp điều trị đặc biệt / da đã quen với retinoids có thể tăng lượng dùng lên 1 đốt lóng tay để đạt kết quả tốt nhất 

Chỉ sử dụng 1 lần/ngày vào ban đêm

Retinoid sẽ làm cho làn da nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời, do đó nên dùng vào ban đêm. Ngoài ra còn có một số bằng chứng cho thấy retinoid tự nhiên độc hơn khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.

Các retinoid chỉ cần bôi 1 lần/ngày để giảm thiểu kích ứng. Sử dụng retinoid và kem chống nắng là phối hợp luôn đi kèm với nhau.

Lưu ý khi sử dụng cùng các treatment khác

Các hoạt chất như BHA và AHA làm retinoid mạnh hơn và nhiều khả năng gây kích ứng cho làn da.

Tuy nhiên, nếu da đã quen với retinoid và muốn tăng thêm treatment, có thể chia ra sử dụng retinoid vào ban đêm, BHA hoặc AHA vào buổi sáng. Ngoài ra có thể tăng cường hiệu quả của retinoid bằng cách sử dụng AHA trước khi apply retinoid và theo sau với kem dưỡng ẩm.

*Gợi ý quy trình nâng cao khi da đã dung nạp tốt với retinoids: 

Buổi sáng: SRM -> Toner -> serum vitamin C -> Dưỡng ẩm -> Kem chống nắng 
Buổi tối: SRM -> Toner -> AHA/BHA -> chờ 20 phút -> retinoids -> Dưỡng ẩm

Tận dụng các bước đệm đối với da nhạy cảm / da mới dùng Retinoids

Không dùng trực tiếp mà đệm retinoid làm giảm kích ứng trên da hơn. Có các cách như sau:

- Bôi kem dưỡng ẩm và sau đó mới bôi retinoid.
- Bôi retinoid lên da sạch và bôi kem dưỡng ẩm ngay sau đó (mà không cần chờ đợi).
- Trộn retinoid với một loại kem dưỡng ẩm hoặc serum.

Tất cả những phương pháp này giúp giảm bớt tính thấm/nồng độ của retinoid (giảm sự thấm của hoạt chất), làm da dịu nhẹ hơn.

Mọi người đều nên đệm retinoid ở thời điểm bắt đầu, khi da đã dần thích ứng với hoạt chất thì mới sử dụng đơn độc để phát huy tối đa hiệu quả.

Nhiều làn da nhạy cảm lại chỉ sử dụng được retinoid khi có sự phối hợp với bước đệm.

Sử dụng liên tục

Khi bắt đầu phải sử dụng retinoid cần phải dùng liên tục và nhất quán để phát huy hiệu quả và phải sử dụng lâu dài bởi vì một khi dừng sử dụng da sẽ không còn hưởng lợi từ tác dụng chống mụn và chống lão hóa nữa.

Tuy nhiên, khi nhận được kết quả mong muốn (tức là các retinoid có hiệu quả tốt trong việc cải thiện làn da hay nếp nhăn), người dùng có thể chuyển sang chế độ duy trì. Thay vì sử dụng mỗi đêm có thể hạ tần suất sử dụng xuống mà vẫn nhận được những lợi ích tương tự.

Lưu ý: Retinoid không được sử dụng trong thai kỳ.

Kiên nhẫn và chú ý theo dõi

Retiniod cần có thời gian để phát huy hiệu quả, khoảng 10 đến 12 tuần hoặc 2-3 tháng. Hầu hết mọi người không nhìn thấy bất kỳ kết quả nào trong vài tháng đầu tiên, nhưng làn da của mỗi người lại thay đổi không giống nhau. Một số người có được kết quả tốt ngay lập tức trong khi những người khác phải kiên nhẫn hơn. Tuy nhiên, lợi ích từ retinoid thường đạt đỉnh sau một năm sử dụng phù hợp.

Trong 4-6 tuần đầu tiên, bùng phát mụn là rất phổ biến, lột da và kích ứng. Do đó, rất khó để kiên trì sử dụng trong một vài tuần đầu, tuy nhiên ở tuần thứ 12 thì hiệu quả trên da sẽ được cải thiện rõ rệt. Làn da của mỗi người là khác nhau, do đó đây chỉ là một hướng dẫn chung.

Tuy nhiên nếu đã đến tuần thứ 12 mà  da vẫn rất đỏ, rất ngứa, hư tổn và bị kích ứng, có thể dùng đệm retinoid hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu về việc chuyển sang điều trị khác vì điều trị bằng retinoid có thể không phù hợp.

Khi mới sử dụng retinoid, người dùng rất khó để xác định có nên tiếp tục sử dụng hoặc bỏ cuộc. Câu trả lời cho câu hỏi này là khác nhau cho tất cả mọi người.

- Nếu da nóng đỏ và sần ngay lập tức sau khi áp dụng retinoid, có thể đây là một phản ứng dị ứng.

- Nếu da bị kích ứng nhưng dần dịu đi sau 2-3 ngày không sử dụng  retinoid, thì có thể chỉ cần cắt giảm tần số sử dụng.

- Nếu da vẫn còn khó chịu ngay cả sau khi ngừng sử dụng retinoid một tuần, có thể retinoid không được dung nạp trên da.

Kích ứng từ retinoid là bình thường, nhưng nó phải được dung nạp dần dần như một tác dụng phụ bình thường. Một số người phải thử trên 4 loại khác nhau của retinoid trước khi xác định được loại phù hợp nhất.